A na początku jest zwątpienie: Józef siedzi zatroskany, kuszony przez szatana. „Józefie, synu Dawidów, nie bój się przyjąć Marii, małżonki twej: albowiem co się w niej urodziło, jest z Ducha Świętego” (Mt 2,20) Na pełnego wątpliwości Józefa, a poprzez niego i na wszystkich ludzi pogrążonych w niewiedzy, patrzy ze współczuciem Matka Boża.
Ręka Jej, ułożona na piersi, wskazuje noworodka, leżącego w grocie. Maria obramowana jest czerwonym pledem – kolorem życia i krwi. „Lecz Maria te wszystkie słowa zachowywała, stosując w sercu swoim” (Łk, 2,19) Nowonarodzone Dziecię leży w kamiennym żłobie otulone pieluszkami przypominającymi całun śmiertelny - cel jego przyjścia na świat. Chrystus – drugi Adam - na nowo stwarza w sobie człowieka. Grota symbolizuje łono ziemi, ale też i niewiarę, i lęk. Chrystus urodził się z ziemi i do niej powróci, złożony do grobu.
Przy Nim, zgodnie z proroctwem Izajasza, wół i osioł: „Poznał wół pana swego i osioł żłób pana swego, a Izrael mię nie poznał, a lud mój nie zrozumiał!” (Iz 1,3) Na powitanie Pana zdążają mędrcy, którzy dowiedzieli się o narodzinach Króla z gwiazd (z lewej strony ikony): „Gdzie jest, który się narodził, król Żydowski? Albowiem widzieliśmy gwiazdę Jego na Wschód słońca i przyjechaliśmy pokłonić się jemu (...) A oto gwiazda, którą byli widzieli na Wschód słońca, szła przed nimi, aż przyszedłszy, stanęła nad miejscem, gdzie było dziecię” (Mt 2,2 i 2,9) i gwiazda oświetla grotę symbolizując łaskę i Ducha Świętego i wskazując Tego, który jest „Słońcem prawdy”. Mędrcy składają Dzieciątku dary: złoto dla Króla, kadzidło dla Boga, mirrę dla śmiertelnego człowieka. Mędrcy długo szukali, by dojść do Boga. Pasterze otrzymali Dobrą Nowinę (Ewangelion) bez żadnego przygotowania od Anioła Pańskiego (prawa strona ikony): „A oto Anioł Pański stanął podle nich, a jasność Boża zewsząd je oświeciła i zlękli się wielką bojaźnią. I rzekł im Anioł: Nie bójcie się, bo oto opowiadam wam wesele wielkie, które będzie wszystkiemu ludowi, iż się wam dziś narodził Zbawiciel (Łk 2,9-11) Pasterze mówili jeden do drugiego: Pójdźmy aż do Betlejem, a oglądajmy to słowo, które się stało, które nam Pan pokazał.”(Łk 2,15)
Pierwotnie Boże Narodzenie przypadało na dzień Epifanii (Chrztu Pańskiego) 6 stycznia. Od IV w. jest już obchodzone 25 grudnia. Boże Narodzenie poprzedza 40-dniowy post Filipowy – rozpoczynający się w dzień apostoła Filipa – 14 (27) listopada. Wigilia święta zwana jest soczelnikiem (socziwo – roślinny tłuszcz), obowiązuje wtedy ścisły post. Poranne królewskie godziny rozpoczynają nabożeństwa wigilijne. Przy otwartych carskich wrotach czytane są fragmenty z Nowego Testamentu o narodzinach Zbawiciela i proroctwo Izajasza. Po wieczerni odprawiana jest Liturgia św. Bazylego (z wyjątkiem soboty i niedzieli).
A my cieszymy się, jako, że "s nami Boh!"
Tropar ’,ton 4
Rożdiestwo Twoje, Christie Boże nasz, wozsija mirowi swiet razuma: w niem bo zwiedzam służaszczii zwiezdoju uczachusia, Tiebie kłaniatisia Sołncu prawdy, i Tiebie wiedieti s wysoty Wostoka! Hospodim sława Tiebie!
Narodzenie Twoje, Chryste Boże nasz, zajaśniało światu światłością poznania, w niej bowiem służący gwiazdom, przez gwiazdę zostali nauczeni kłaniać się Tobie – Słońcu Prawdy i Ciebie poznawać jako Wschód z wysokości. Panie! Chwała Tobie!
"Diewa dnies’ Priesuszczestwiennaho rażdajet,
i ziemla wiertiep Niepristupnomu prinosit,
Anieli s pastyr’mi sławosłowiat, wołswi
że so zwiezdoju putieszestwujut, nas bo
radi rodisia Otrocza młado, Priewiecznyj Boh.
„Dzisiaj Dziewica powiła Pana istnienia
i ziemia grotę ofiaruje Niedostępnemu.
Aniołowie głoszą chwałę z pasterzami,
a w ślad za gwiazdą kroczą magowie,
dla nas bowiem urodziło się
Dziecię Małe, Przedwieczny Bóg!"
Kondak, ton 3
(św.Roman Melodos – VI w.n.e.)
Bibliografia:
- "Bóg żywy – katechizm Kościoła Prawosławnego" – Kairos Wydawnictwo WAM, Kraków 2001
- Elżbieta Przybył "Prawosławie", Znak 2000
- Jim Forest "Modlitwa z ikonami", Homini, Bydgoszcz, 1999
- Prawosławny modlitewnik do szkoły podstawowej "Pan Bóg i ja"
- Biblia w przekładzie księdza Jakuba Wujka z 1599, Vocatio, Warszawa, 2000